Het staat mij niet vrij
Voor advocaten is deze zin dé manier om aan een (nieuwe) klant duidelijk te maken dat de gewenste dienstverlening helaas niet kan worden geboden. Waarom het de advocaat niet vrij staat, zal niet worden verteld. Soms leidt deze afwijzing zonder motivering tot verwarring. Vandaar deze blog, mocht u in deze verwarring zijn komen te verkeren.

In deze blog zal worden uitgelegd wat een advocaat probeert te communiceren wanneer de zin “Het staat mij niet vrij” wordt gebruikt. Daarbij zal worden uitgelegd dat de kernwaarden geheimhouding en partijdigheid maken dat de reden voor de afwijzing niet kan worden gegeven. 

Wat wordt er gezegd
Wanneer een advocaat zegt “Het staat mij niet vrij” wordt aangegeven dat er reden is om een mogelijk tegenstrijdig belang te vermoeden. Bij een tegenstrijdig belang gaat het erom dat de advocaat op de een of andere manier betrokken is bij een partij, die niet aan uw kant staat. Het duidelijkste tegenstrijdig belang is aanwezig wanneer de advocaat al de wederpartij bijstaat. 
Er kan ook iets anders spelen. Zo kan het zijn dat de advocaat ook al de advocaat is van een concurrent, die zijn rol als advocaat van de concurrent niet zal waarderen. Het kan ook zo zijn dat iemand waarmee de advocaat een nauwe band heeft betrokken is bij de wederpartij. Het komt ook voor dat de advocaat een derde partij bijstaat die (in)direct betrokken is bij de situatie. Zo zijn nog veel meer situaties te bedenken waarin de advocaat verwacht dat hij niet volledig partijdig kan zijn.

Partijdigheid
Voor een advocaat is partijdigheid essentieel. Er moet niets in de weg staan aan het correct dienen van alleen de belangen van de cliënt. De advocaat komt namelijk op voor de belangen van zijn cliënte en niet voor die van een ander. Zodra de geur van tegenstrijdig belang ontstaat zal de advocaat daarom al melden “Het staat mij niet vrij”.  

Geheimhouding
De reden dat er geen motivering voor de afwijzing wordt gegeven is de geheimhouding. Advocaten zijn verplicht om wat zij van hun cliënten weten vertrouwelijk te behandelen. Daardoor mag de advocaat zelfs niet delen wie zijn cliënten zijn. Als gevolg kan dus niet aan een andere partij worden verteld waarom er een tegenstrijdig belang is. De advocaat zou dan immers verklappen wie zijn cliënt is. 

Tuchtrecht 
Omdat advocaten onder tuchtrecht staan kan het schenden van de geheimhouding serieuze gevolgen hebben. Zo heeft de tuchtrechter in 2020 (ECLI:NL:TAHVD:2020:193) nog een waarschuwing gegeven aan een advocaat omdat hij vertelde dat hij al de andere ex-echtgenoot bijstond.  Voor de zekerheid zal een advocaat dus zelfs niet melden dat er een tegenstrijdig belang is, maar slechts zeggen dat u niet kan worden geholpen, vandaar het antwoord: “Het staat mij niet vrij”.