Tegenwoordig kan niemand er meer omheen: iedereen heeft wel eens gehoord van of zelfs gebruik gemaakt van het platform Airbnb. Dit platform biedt woningeigenaren over de hele wereld de mogelijkheid om hun woning tijdelijk te verhuren aan reizigers en toeristen, op momenten dat zij zelf de woning niet gebruiken. Op deze manier kan de woning optimaal worden benut en het levert bovendien ook nog een mooi zakcentje op. De formule van Airbnb past perfect in de steeds populairder wordende deeleconomie. In de praktijk blijkt echter dat het initiële doel van het platform ver voorbij wordt geschoten en dat steeds meer organisaties het platform bedrijfsmatig gebruiken om zo te concurreren met hotels. Woningen werden zelfs opgekocht met het enkele doel om deze te verhuren via Airbnb. Daarnaast maken ook veel particulieren maar al te graag gebruik van de mogelijkheden die Airbnb biedt en stellen hun woning voor lange periodes beschikbaar aan toeristen. Dit heeft geleid tot veel klachten en overlast omdat sommige woningen vrijwel het gehele jaar worden bezet door toeristen, die helaas niet altijd even veel rekening houden met omwonenden. Met name in grote steden zoals Amsterdam wordt de verhuur via Airbnb inmiddels als een uit de hand gelopen probleem gezien. Maar hoe zit het nou eigenlijk met verhuur van een woning via deelplatforms als Airbnb? Mag dit zomaar?

Al in 2015 heeft de Raad van State (hierna: RvS) in een uitspraak duidelijk gemaakt dat de verhuur van een woning aan toeristen, ook al is dit maar voor één dag, wordt gezien als onttrekking van de woonruimte aan de woningvoorraad van een gemeente. Dit betekent kort gezegd dat voor de vakantieverhuur via Airbnb op grond van de wet een zogeheten onttrekkingsvergunning is vereist (dit geldt overigens voor woningen in steden die zijn aangewezen door de gemeente). Als een woning wordt verhuurd zonder zo’n vergunning kan de betreffende gemeente waarin de woning zich bevindt een bestuurlijke boete opleggen. Voor gemeenten vormde deze uitspraak een belangrijk handvat om de vakantieverhuur enigszins aan banden te kunnen leggen. Verhuur via Airbnb werd op grond van lokale wetgeving alleen nog mogelijk zonder vergunning, indien aan bepaalde voorwaarden werd voldaan. Zo bepaalt de Huisvestingsverordening Amsterdam dat geen onttrekkingsvergunning hoeft te worden aangevraagd indien de bewoner het hoofdverblijf heeft in de woning en daar ook staat ingeschreven, de woning maximaal 30 nachten per kalenderjaar wordt verhuurd aan niet meer dan 4 personen en de bewoner telkens voor aanvang van de verhuur dit meldt bij de gemeente.

In een recente uitspraak van de RvS is de gemeente Amsterdam echter op de vingers getikt. Volgens de RvS geeft de wet de gemeenteraad helemaal niet de bevoegdheid om een vrijstelling te verlenen van de vergunningplicht in het kader van vakantieverhuur. Dit betekent dat verhuur van de woning via Airbnb zonder vergunning illegaal is, ook als is voldaan aan de door de gemeenteraad geformuleerde voorwaarden. De uitspraak heeft grote gevolgen. Ook de huis- tuin- en keukenverhuurder die slechts voor een korte periode zijn of haar woning wil verhuren kan dit naar aanleiding van deze uitspraak niet meer (zonder vergunning) doen zonder een boete te riskeren.

Betekent dit dan het einde van woningverhuur via Airbnb? Waarschijnlijk niet. Inmiddels is een nieuwe wet in de maak die de zogeheten vakantievergunning in het leven roept. Deze ‘Wet toeristische verhuur van woonruimte’ zal straks de wettelijke grondslag vormen voor de gemeenteraad om vakantieverhuur onder bepaalde voorwaarden toch mogelijk te maken. Zo kan de gemeente een registratie-, meld- en/of vergunningplicht invoeren. Tot de wet in werking treedt kan het echter verstandig zijn om de toeristische verhuur voorlopig te staken. Hoewel de gemeente voorlopig niet op eigen initiatief overgaat tot handhaving, zal zij hier wel toe verplicht zijn indien een handhavingsverzoek wordt ingediend en dan kan het maar zo zijn dat een boete volgt.

Tot slot nog een kleine aanvulling voor de Groningers onder ons: uit plannen van de gemeente Groningen blijkt dat zij de woningverhuur uitsluitend willen blijven toestaan voor zover maximaal 2 kamers per woning worden verhuurd. De toeristische verhuur moet ondergeschikt blijven aan de hoofdfunctie wonen. Toestemming om de gehele woning te verhuren op grond van de nieuwe wet zal er naar alle waarschijnlijkheid dus niet komen.